Wycieczka z Mszany Dolnej do Gorczańskiego Parku Narodowego
30 listopada 2011 została zorganizowana wycieczka z Mszany Dolnej do Gorczańskiego Parku Narodowego (Obszar Natura 2000: "Gorce" PLB 120001, "Ostoja Gorczańska" PLH, 120018) w której uczestniczyło 36 osób ze Szkoły Podstawowej nr. 2 w Mszanie Dolnej.
Wycieczka rozpoczęła się od przywitania uczestników, którzy przyjechali autobusem na parking przy Dyrekcji Gorczańskiego Parku Narodowego w Porębie Wielkiej. W tym miejscu przedstawiono cele realizacji projektu "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich" oraz źródłem finansowania.
Ze wzglądu na niskie temperatury i duże prawdopodobieństwo wystąpienia oblodzenia szlaków zdecydowano, że dla dzieci z czwartej klasy podstawówki wyjście wyżej w góry może być zbyt dużym wyzwaniem. Dlatego na przeprowadzenie zajęć wybrano położoną nieco niżej enklawę Gorczańskiego Parku Narodowego znajdującą się w Porębie Wielkiej, w obrębie, której znajduje się ciekawa ścieżka dydaktyczna "Park Podworski Wodzickich i Góra Chabówka". Robiąc wcześniej rekonesans stwierdzono, że w tym okresie na niżej położonych terenach będzie można pokazać więcej gatunków ptaków, a te rzadkie typowo leśne gatunki charakterystyczne dla zwartych gorczańskich drzewostanów zostaną omówione podczas trwania wycieczki.
Przed rozpoczęciem wycieczki grupa dzieci została podzielona na 3 zespoły 10-osobowe. Każdy zespół wybrał swojego przewodniczącego, który podawał odpowiedzi na pytania w imieniu całej grupy oczywiście po krótkiej naradzie z zespołem. Każda grupa otrzymała 2 lornetki, czyste kartki, ołówek i podkładkę. Wychowawca klasy zapisywał w przygotowanym formularzu odpowiedzi oraz przydzielał punkty każdemu zespołowi. Punktacja została ustalona w ten sposób, że zespół, którego odpowiedź była najlepsza (np. najwięcej wypisanych gatunków albo podana wartość była najbliższa prawdy) otrzymywał 3 punkty, drugi zespół 2 punkty, a ostatni 1. W trakcie wycieczki zespoły odpowiadały na kilkanaście pytań, związanych głównie z Gorczańskim Parkiem Narodowym i przyrodą chronioną na jego terenie.
Podczas pierwszej części trasy prowadzącej przez zabytkowy Park Podworski dzieci dowiedziały się, co nieco szczegółów z bogatej historii tego miejsca, zobaczyły pozostałości jednym z najbardziej okazałych wiązów, które rosły w naszym kraju tzw. wiązie Łokietka. Pośród krzewów i drzew udało się zaobserwować kilka pospolitych gatunków m.in. bogatkę, modraszkę, dzwońca i kowalika. Dziuplę tego ostatniego uczestnicy wycieczki oglądali przez lunetę. Widać było jeszcze ślady gliny na brzegach otworu wlotowego. Przy tej okazji omówiono inne gatunki, które zakładają gniazda w dziuplach m.in. kilka gatunków dzięciołów. Jednym z przystanków były również niewielkie stawy znajdujące się na terenie parku. Przedstawiono tutaj gatunki ptaków mniej lub bardziej związane z wodą, które w sezonie lęgowym korzystają z tych zbiorników tj. nurogęś, krzyżówka, a czasem nawet czapla siwa i bocian czarny. W tym miejscu przedstawiono przy pomocy odpowiednich plansz niektóre szczegóły dotyczące lęgów tj. liczba i kolorystyka znoszonych jaj, pasożytnictwo lęgowe oraz podział ptaków ze względu na stopień rozwoju wylęgających się piskląt, czyli o zagniazdownikach i gniazdownikach. Niezwykłym zainteresowaniem cieszył się puszczyk siedzący w dziupli, którego wszyscy uczestnicy wycieczki oglądali przez lunetę, a przy okazji dowiedzieli się kilka ciekawych wiadomości o gatunkach sów występujących w Gorcach.
Kolejnym punktem było omówienie budowy i sposobów umieszczania gniazd przez ptaki. Różnorodność typów i sposobów wykonania ptasich domków pokazano na przykładach naturalnych, starych gniazd kilku gatunków tj. kos, śpiewak, kwiczoł, pliszka siwa, kopciuszek, strzyżyk, raniuszek, makolągwa, szczygieł, cierniówka. Dzięki temu dzieci mogły z bliska przyglądnąć się na kunsztowny sposób ich wykonania i rodzaj materiału wykorzystywanego do ich budowy.
Druga część trasy prowadziła na górę Chabówka i Potaczkowa. W trakcie jednego z postojów znajdującego się w pobliżu potoku, gdzie w ciągu roku często można obserwować salamandry, omówiono płazy i gady występujące na terenie GPN. Podczas odpoczynku na szczycie Potaczkowej, z której rozpościera się piękny widok na Gorce i Beskid Wyspowy, warto było podać jeszcze trochę informacji na temat Gorczańskiego Parku Narodowego i ostoi Natura 2000. Omówiono również kolejny temat związany z ptakami - śpiew. Przy pomocy głośnika z odtwarzaczem mp3 zaprezentowano różnorodność ptasich głosów.
Wracając przechodziliśmy przez fragment drzewostanu, w którym nad ścieżką znajdują się dwa gniazda myszołowa. Udało się tam również zobaczyć m.in. dzięcioła dużego, kosa i kwiczoła. Idąc śródpolną drogą znaleźliśmy tegoroczne gniazdo gąsiorka, które było umieszczone wewnątrz krzewu dzikiej róży.
Ostatnim punktem wycieczki było ognisko z pieczeniem kiełbasek, w trakcie, którego przedstawiono rolę, rodzaje i budowę ptasich piór. Gdy wszyscy najedli się do syta przyszedł czas na rozstrzygnięcie rywalizacji. Komisja złożona z nauczycieli podsumowała punkty zdobyte przez poszczególne zespoły podczas całej wycieczki. Oczywiście wszyscy otrzymali nagrody nieco zróżnicowane w zależności od zajętego miejsca, ale ostatecznie na pewno nie było przegranych. Nagrodami były książki i inne wydawnictwa przyrodnicze. Dodatkowo wszyscy otrzymali słodycze, ostatni numer Salamandry - kwartalnika wydawanego przez GPN oraz naklejki z projektu "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich". Dzieci biorące udział w wycieczce dowiedziały się również kilka szczegółów o konkursie organizowanym w ramach tego projektu. Potem zrobiliśmy pamiątkowe zdjęcie i skierowaliśmy się do autobusu oczekującego przy Dyrekcji GPN.
