Artykuły
O dzieciach, ptakach i liczbach, czyli potrzeby ornitologicznej edukacji dla społeczeństwa.
Ornitologia czyli w uproszczeniu mówiąc nauka bądź hobby polegające na obserwacji ptaków oraz ich biologii i ekologii. Samą nazwę słyszał chyba każdy, ale zdecydowanie nie każdy w Polsce spogląda w niebo na naszych skrzydlatych przyjaciół.
Ornitologia jest mało popularną dziedziną w naszym kraju. Pytając na ulicy przypadkowo spotkanych ludzi (od dzieci po dorosłych) kto z Was obserwuje przyrodę, kto z Was obserwuje ptaki, ile gatunków potrafilibyście wymienić odpowiedzi będą tym słabsze im ankietowana osoba była starsza. Przyrodę obserwuje każdy, ale świadomość tego faktu zanika na przestrzeni kolejnych lat. Do obserwacji i zainteresowania przyrodą najbardziej chętnie i otwarcie przyznają się dzieci z przedszkola i podstawówki. Również one potrafią wymienić największą ilość gatunków ptaków (obserwacje te poczynione zostały w trakcie prowadzenia działań projektowych). Im osoba pytana była starsza tym bardziej zdawała się być z dala od tego tematu co można tłumaczyć pędem życia czy brakiem właściwej edukacji w młodości.
Społeczeństwo w Polsce jest na początku długiej drogi nauki akceptacji przyrody oraz jej zrozumienia i czerpania z niej radości i profitów. W Polsce według szacunków ornitologią hobbistycznie zainteresowanych jest ok 20 - 30 000 osób, czyli ok 0,05% (0,0005) społeczeństwa (dane bazujące na ilości osób zrzeszonych w różnych towarzystwach ornitologicznych, przyrodniczych, rozszerzona o szacowaną ilość osób niezrzeszonych, OTOP ok. 3500 członków, 6500 sympatyków, TP Bocian 500 osób, LTO i MTO ok. 800 członków).
Żeby przyrodę skutecznie chronić, trzeba ją pierwsze dobrze poznać, natomiast ptaki są wygodnym wskaźnikiem pozwalającym prowadzić taki monitoring wybranych elementów środowiska. Dla porównania na Wyspach Brytyjskich wartość ta szacowana jest na ponad 2 000 000 osób! (3,3%) czyli kilkadziesiąt razy więcej niż w Polsce. Tam nie budzi zdziwienia fakt, że ktoś idzie na spacer do parku z lornetką, czy prowadzi obserwacje z okna własnego domu. Jest to coś naturalnego, a ludzie dzielą się tymi informacjami i jest to coś z jednej strony modnego, a z drugiej niosącego jedynie korzyści dla natury. Również ogromna ilość wydarzeń, centrów edukacyjnych, wycieczek funkcjonuje dzięki akceptacji społeczeństwa i wspierania fundacji i stowarzyszeń zajmujących się promocją i realizacją takich działań.
O technice i sprzęcie
Na pytanie, co jest potrzebne by prowadzić obserwacje przyrodnicze najczęściej udzielanymi odpowiedziami są lornetka, czas, cierpliwość, pieniądze. Tak naprawdę jednak odpowiedź jest w znacznej mierze odmienna, o czym staramy się przekonywać uczestników naszych warsztatów wystarczy mieć oczy i uszy i umysł szeroko otwarte by zacząć prowadzić obserwacje. Koniecznym elementem jest jeszcze ciekawość, która rozbudzi w nas pytanie co to lata, co to śpiewa, jak się nazywa. Jeśli ten ostatni wspomniany element zaistnieje to będziemy na najlepszej drodze by rozpocząć własne obserwacje przyrodnicze. Na początku lornetka nie jest nawet konieczna wystarczy idąc przez miasto czy patrząc przez okno domu starać się poznać te pierwsze podstawowe gatunki ptaków, a później głód wiedzy i kolejnych obserwacji powinien już nas poprowadzić w tej drodze. Nikt nie oczekuje, że od razu staniemy się profesjonalistami, ale że wykażemy podstawowe zainteresowanie tematem, a sprzęt nie jest dziś tak strasznie drogi. Pomocne przy obserwacji ptaków jest przebranie kamuflujące im mniej Cię widać, tym więcej zobaczysz. Każdy ornitolog, nawet ten początkujący winien robić notatki terenowe, gdyż pamięć ludzka jest ulotna. Notujemy wszystko, co jest istotne łącznie z datą, pogodą, godziną i miejscem obserwacji. Ważne jest by bardzo dokładnie opisać jak wygląda dany ptak, jego zachowanie, dane dotyczące biologii i relacji z innymi ptakami.
Obrączkowanie ptaków
Ważnym działem w ornitologii jest również obrączkowanie ptaków (link do akcji obrączkowania ptaków: www.obozy ornitologiczne.webuda.com). Ludzie od lat chwytają ptaki z różnych powodów kulturalnych, zdrowotnych, zdobniczy, kulinarnych. Stosowane były różne metody od zwykłych pułapek, po różnego rodzaju wabiki ? głos, pokarm, element środowiska, po sieci i klatki. Jednym z największych ośrodków obrączkujących w Polsce mieści się w Gdańsku. Dwa razy do roku organizowana jest "Akcja Bałtycka" której zadaniem jest badanie wędrówek ptaków, na polskim wybrzeżu Bałtyku.
Inwestycje a edukacja
Kolejnym wartym wymienia elementem wymagającym edukacji są jednostki wykonawcze, które przy okazji modernizacji już istniejącej infrastruktury winny pomyśleć o edukacji ekologicznej. Co chwilę widzi się w różnych miejscach kraju rewitalizacje parków, ogrodów ścieżek spacerowych jednak prawie nigdzie nie dało się zaobserwować postawienia na przykład tablic informacyjnych odnośne gatunków drzew czy ptaków występujących w takim. Również często widzi się po parkach rozwieszone duże 5 litrowe butelki plastikowe, w których ludzie dokarmiają ptaki w zimie a czy nie ładniej byłoby zrealizować 2 duże karmniki z tablicami edukacyjnymi. Część działań edukacyjnych w ramach projektu prowadziliśmy w obrębie Stawów Zatorskich czy Zbiornika Dobczyckiego. Momentami trudno było znaleźć odpowiedź i wytłumaczenie, czemu w miejscach tak ciekawych ornitologicznie nie ma właściwej infrastruktury pomagającej prowadzić takie działania. Odpowiedzią są oczywiście pieniądze. Mało osób obserwuje ptaki, bo mało pieniędzy jest na promocję, aktywizację, realizację otwartych działań o tematyce przyrodniczej.
Dobrym przykładem są działania prowadzone przez Wildfowl & Wetland Trust. Mają bardzo prężnie funkcjonujące centra edukacyjne, których zadaniem jest podniesienie świadomości na temat mokradeł i ich przydatności w środowisku. WWT angażuje i inspiruje ludzi, rządy, przedsiębiorców do podjęcia konkretnych działań ekologicznych (www.wwt.org.uk/visit).
Kolejnym dobrym przykładem może być The Royal Society for the Protection of Birds (http://www.rspb.org.uk). Każdego dnia podejmują działania na rzecz ochrony ptaków i ochrony środowiska. RSPB wyznaczyło odpowiednich pracowników do pracy ze społeczeństwem w kluczowych obszarach ochronnych. Zajmowali się m.in. pokazaniem, że ekologiczne rolnictwo może iść w parze z tworzeniem zdrowego środowiska dla np. ptaków jak to jest zrobione na farmie Lake Vyrnwy.
O projekcie i działaniach Fundacji Wspierania Inicjatyw Ekologicznych w Krakowie
Od 2011 roku FWIE realizuje projekt "Ochrony Zagrożonych Gatunków Ptaków w Karpatach Zachodnich". Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska- Republika Słowacka 2007-2013. W ramach projektu podejmowane są różnorodne działania mające na celu poprawę warunków życia kluczowych, rzadkich gatunków ptaków. Jedną z form ochrony jest właśnie edukacja przyrodnicza dla młodzieży w postaci spotkań, warsztatów czy wycieczek. Warsztaty w szkołach spotykają się z fantastycznym odbiorem wśród młodzieży; da się zauważyć, że jest to dla nich coś nowego, a może i szansa na znalezienie swojej drogi w życiu. Rozmowy na temat metod obserwacji i rozpoznawania ptaków, znajdowania informacji, dzielenia się obserwacjami terenowymi budzą wiele pozytywnych emocji i da się odnieść wrażenie, że młodzież chce więcej. Po szkoleniach, wycieczkach i obozach (łącznie 27 spotkań) również dało się odczuć duże zaangażowanie uczestników. Czasem były obserwacje pojedynczych ptaków, czasem całych stad, ale nawet taki kilkugodzinny spacer pozwalał otworzyć oczy na otaczającą nas przyrodę i dawał szansę zakosztować tego typu przygody. Obserwując ptaki przez lunetę czy lornetkę udawało się upewnić w przekonaniu, że nie wszystkie ptaki są takie same, a także, że ta różnorodność świata przyrody może być źródłem zachwytu. Jedynym napotkanym problemem jest ilość spotkań często dzieci pytały, kiedy będzie kolejna wycieczka.
Zdjęcia z zajęć przeprowadzonych przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych w ramach projektu "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich".
Nadzieja na przyszłość działania i perspektywy.
Zmiany będą przychodzić, ale stopniowo i bardzo powoli, ale żeby je przyspieszyć konieczna jest edukacja realizacja projektów edukacyjnych w szkołach dla dzieci, dla nauczycieli, dla lokalnych społeczeństw by pokazywać możliwości, szanse, perspektywy, ale także by nauczyć czerpać przyjemność z obserwacji ptaków. Czasem wystarczy mały impuls by w danym regionie coś drgnęło. Problem tkwi także w ilości osób w okolicy już zajmujących się obserwacjami, które chciałyby się swoją wiedzą i doświadczeniem podzielić. Miejmy nadzieję, że takich ornitologicznych samouków będzie przybywać. Pomóc temu mogą na przykład warsztaty edukacyjne czy otwarte wycieczki przyrodnicze do miejsc łatwo dostępnych i bliskich społeczeństwu parki miejskie, lasy na obrzeżach miasta skoro można organizować spacery treckingowe to, czemu nie przyrodnicze
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków.
Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków na terenie Karpat Zachodnich
Gdzie znajdują się ptasie ostoje na terenie Karpat Zachodnich? Jakie gatunki występują i co im zagraża? Jaki udział ma Natura 2000 w ochronie ptaków i jaki jest jej cel? Na pytania te odpowie niniejszy artykuł.
Teren działania projektu polsko-słowackiego "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich" obejmuje obszar bezpośrednio przylegający do granicy polsko-słowackiej ze szczególnym uwzględnieniem obszarów Natura 2000.
Karpaty są podzielone na trzy części: Karpaty Zachodnie, Karpaty Wschodnie i Karpaty Środkowe.
Obszar Polski to Karpaty Zachodnie położone na przedłużeniu Alp, będące częścią wielkiego łuku Karpat ciągnącego się na przestrzeni 1300 km od Bratysławy do Żelaznej Bramy nad Dunajem, rozciągają się od Beskidu Śląskiego po wschodni kraniec Beskidu Niskiego oraz niewielki fragment Karpat Wschodnich-Bieszczady.
Karpaty Zachodnie dzielą się na Karpaty Zewnętrzne i Wewnętrzne (Centralne).
Zewnętrzne Karpaty Zachodnie zajmują w granicach polski 16 tys. km? i tworzą je: Pogórze Zachodniobeskidzkie i Środkowobeskidzkie, Beskidy Zachodnie i Środkowe, Centralne Karpaty Zachodnie zajmują ok. 1,1 tys. km? w Polsce (15 tys. km? głównie na terytorium Słowacji).
Natura 2000 ma za zadanie zachować określone typy siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt, które uważa się za cenne i zagrożone wyginięciem. W tym celu wyznacza się i obejmuje ochroną poszczególne obszary, na których występują dane gatunki i siedliska. Ma to służyć zachowaniu lub odtworzeniu bioróżnorodności biologicznej Europy.
Na terenie Karpat Zachodnich wyznaczono obszary specjalnej ochrony utworzone w ramach Dyrektywy Ptasiej dla ochrony siedlisk ptaków połączone fragmentami krajobrazu zagospodarowanymi w sposób umożliwiający migrację, rozprzestrzenianie się i wymianę genetyczną gatunków.
Obszary specjalnej ochrony ptaków są indywidualnie wyznaczane przez każde państwo. Komisja Europejska kontroluje zgodność wyznaczonych obszarów z siecią tzw. IBA.
Państwa członkowskie opracowują i przedstawiają Komisji Europejskiej listę leżących na jego terytorium obszarów najcenniejszych odpowiadających wymogom zawartym w Dyrektywie Siedliskowej.
Na Seminarium Biogeograficznym ocenia się kompletność sieci dla każdego z gatunków i siedlisk bądących przedmiotami ochrony.
Następnie Komisja Europejska zatwierdza w trybie decyzji obszary pod nazwą obszar mający znaczenie dla wspólnoty i zaczynają obowiązywać wszystkie przepisy ochronne.
W ostojach ptaków ważna jest interwencja polegająca na wczesnym ostrzeganiu o zagrożeniach występujących na danych terenach, dzięki czemu możliwe jest odpowiednio wczesne reagowanie na dane problemy
Obszar specjalnej ochrony ptaków na terenie Karpat Zachodnich obejmuje Dolinę Dolnej Skawy, Policę, Babią Górę, Bory Orawsko Nowotarskie, Ostoję Gorczańską, Pieniny, Tatry i Beskid Niski.
Ostoje ptasie zajmują powierzchnię 213621,69 ha na obszarze Polski w Karpatach Zachodnich. Projekt "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich" koncentruje się na 25 wybranych, zagrożonych gatunkach ptaków, wymienianych w wytycznych programu Natura 2000. Głównym i wspólnym zagrożeniem dla wszystkich ostoi jest działalność człowieka, który znacząco wpływa na te tereny.
Dolina Dolnej Skawy zajmuje powierzchnię 7081,7 ha i liczy 271 gatunków ptaków w tym 148 lęgowych. Obejmuje Zator, Wadowice, Oświęcim i Okleśną. Obszar jest położony nisko, na wysokości 220-240 m.n.p.m. i jest obficie nawadniany przez Skawę z Pieprzówką i Wisłę z Bachorzem.
Teren ten stanowi jedno z najważniejszych krajowych lęgowisk ślepowrona, rybity białowąsej, hełmiatki oraz podgorzałki.
Gęgawa, zausznik, perkoz dwuczuby, bąk, bączek, mewa białogłowa, mewa czarnogłowa, mewa romańska, krakwa, czernica, głowienka, cyranka, podróżniczek oraz dziwonia osiągają tutaj istotne liczebności dla małopolskich populacji tych gatunków.
Stwierdzono tutaj także lęgi rzadkich gatunków takich jak czaple nadobne i purpurowe. Swoją liczebność zwiększyły gatunki, takie jak nurogęś, bąk, bączek, błotniak, stawowy, żuraw, zielonka, kropiatka, mewa białogłowa i podróżniczek.
Można zaobserwować także rzadkości ornitologiczne jak sieweczka morska, czajka stepowa, biegus tundrowy, karłowaty i arktyczny, terekię, szlamca długodziobego, dubelta, płatkonoga płasko dzioby, mewę cienkodziobą, trójpalczastą i obrożną, orlicę, rybitwy, kormorana małego, pelikana różowego, czaplę złotą, warzechę, ibisa kasztanowatego, kazarkę i berniklę.
Obecność bogatej sieci zbiorników wodnych i dolin rzecznych jest ważnym elementem dla ptaków, ponieważ są one przystankiem na trasie ich wędrówek i migracji.
Na terenie ostoi znajdują się dwa rezerwaty przyrody "Zaki" i "Przeciszów". Zagrożeniem dla ptaków na terenie stawów są zbiorowe polowania.
Ostoja na Policy ma powierzchnię 77,3 ha i leży we wschodniej części Beskidu Żywieckiego, obejmuje szczytowe partie góry Polica. Obszar porośnięty jest głównie borem górnoreglowym, górskimi ziołoroślami okrajkowymi i zaroślami kosodrzewiny.
Jest miejscem występowania 5 cennych gatunków, kuraków leśnych: głuszca, cietrzewia i jarząbka. Ważnymi gatunkami na tym terenie są także dzięcioł czarny i trójpalczasty.
Formą ochrony przyrody na tym terenie jest Rezerwat Przyrody na Policy im. prof. Z. Klemensiewicza i Południowo-małopolski Obszar Chronionego Krajobrazu.
Ostoja Babia Góra obejmuje obszar wielkości 4915,6 ha, jest umiejscowiona we wschodniej części Beskidu Żywieckiego i stanowi pasmo górskie (drugie co do wysokości po Tatrach).
Stok północny jest stromy, natomiast południowy łagodnie opada ku dolinom. Występuje tutaj piętrowy układ roślinności. Teren ten ma duże znaczenie dla ochrony ptaków, kuraków leśnych: głuszca, cietrzewia, sów-puszczyka uralskiego i puchacza. Ważnymi gatunkami są także bocian czarny, dzięcioł czarny, białogrzbiety, trójpalczasty i zielono-siwy, gąsiorek, jarząbek, lerka, muchołówka mała, sóweczka, włochatka i zimorodek.
Formą ochrony w tym miejscu jest światowy rezerwat biosfery Babia Góra i Babiogórski Park Narodowy. Głównymi zagrożeniami są zanieczyszczenia powietrza, pozbywanie się odpadów z gospodarstw na terenie ostoi, a także rozwój turystyki.
Ostoja Orawsko-Nowatorska jest obszarem położonym między łańcuchem Beskidów Zachodnich na północy, a pogórzem Spisko-Gubałowskim na południu. Na terenie tym znajduje się największy w Polsce kompleks torfowisk wysokich (zajmujący powierzchnię 8218,5 ha) , bory sosnowo-świerkowe i łęgi nadrzeczne.
Tereny torfowisk zamieszkują kuraki Galliformes, drozdy obrożne, gile i szczygły. Na polach i łąkach można spotkać kuropatwy, przepiórki, bażanty, skowronki i pokląskwy. W okolicznych lasach występują jarząbki, cietrzewie, głuszce, trznadle, zięby, sikory i kwiczoły. Z ptaków wodno-błotnych obecne są sieweczka rzeczna, czajka, brodźce samotne, słonkę, bekas kszyk.
Z ptaków brodzących ciekawymi gatunkami są bocian czarny i biały, czapla siwa i biała. Z ptaków drapieżnych pustułka, myszołów włochaty, orlik krzykliwy, krogulec, jastrząb, natomiast z błotniaków występuje błotniak stawowy i zbożowy. Najliczniejszą sową jest uszatka, z sów można także zobaczyć puchacza, włochatka, sóweczkę, w nielicznej ilości puszczyka uralskiego.
Cały obszar torfowisk ma status obszaru chronionego krajobrazu. Jednak jedynym chronionym obszarem w randze rezerwatu jest kopuła "Boru na Czerwonem". Zagrożeniem jest funkcjonująca żwirownia, która przesusza sąsiednie tereny. W ostatnim czasie wożono i rozlewano ścieki na tym terenie i wywożono odpadki i śmieci. Bardzo niekorzystna jest także penetracja terenu przez ludzi.
Ostoja Gorczańska zajmuje powierzchnię 17997,89 ha. i obejmuje całe pasmo Gorców wraz z dolinami potoków Jaszcze i Jamne na południu oraz pasmem Mogielicy na północnym-wschodzie.
Obszar ptasi Gorce zawiera się w ostoi siedliskowej i tylko w niewielkim stopniu wykracza poza granice Gorczańskiego Parku Narodowego.
Gorce mają dobrze rozwiniętą sieć wodną. Ważnymi występującymi na tym terenie gatunkami ptaków są bocian czarny, cietrzew, derkacz, dzięcioł białogrzbiety, czarny, trójpalczasty i zielono-siwy, gąsiorek, głuszec, jarząbek, kumak górski, muchołówka mała (fot.1) , orlik krzykliwy, orzeł przedni, puchacz, trzmielojad i włochatka.
Formy ochrony przyrody w tym rejonie to Gorczański Park Narodowy i Południowo-małopolski Obszar Chronionego Krajobrazu. Podstawowymi zagrożeniami są zanieczyszczenia powietrza, wycinka lasów i ich eksploatacja, zarzucenie wypasu bydła i owiec prowadzące do zarastania łąk.
Ostoja w Pieninach (Pieniński Park Narodowy) tworzy wyodrębnione pasmo górskie o długości około 35 km i szerokości do 6 km, obejmuje Pieniny Właściwe, które usytuowane są między Czorsztynem a Szczawnicą. Pieniński Park Narodowy zajmuje powierzchnię 2346 ha.
Dla tego krajobrazu charakterystyczne są nagie ściany skalne i odosobnione skałki. Zbocza północne łagodnie opadają ku dolinom, natomiast południowe stanowią wapienne ściany. Z ptaków na uwagę zasługują nagórnik, pomurnik, sokół wędrowny (w Pieninach żyje jedna para, w Polsce tylko 10), puchacz, puszczyk, sowa uszata, sowa włochata, pójdźka, sóweczka, pustułka, myszołów, rzadziej jastrząb gołębiarz. Z innych ptaków warto wymienić bociana czarnego, dzięcioła trójpalczastego, orzechówkę i drozda obrożnego.
Na zlecenie Pienińskiego Parku Narodowego firma Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej w Krakowie opracowała projekt "Planu ochrony Pienińskiego Parku Narodowego na lata 2011-2030". W Pienińskim Parku Narodowym niekorzystna jest mała powierzchnia dla utrzymania żywotnych populacji ptaków. Umożliwia to jedynie ochronę pojedynczych osobników, par, grup lub osobników migrujących.
Ostoja w Tatrach, Tatry (fot. 2.) są centralną częścią Karpat Zachodnich i obejmują powierzchnię 21018,1 ha. Są najwyższym łańcuchem górskim w łuku Karpat. Obszar obejmuje polską, północną część Tatr.
Dzielą się na Tatry Wysokie zbudowane ze skał krystalicznych i metamorficznych oraz Tatry Zachodnie zbudowane ze skał osadowych, wapiennych. Ważne gatunki występujące w Tatrach to bocian czarny, cietrzew, derkacz, dzięcioł białogrzbiety, czarny, trójpalczasty i zielono siwy, głuszec, jarząbek, mornel, muchołówka mała, orzeł przedni, podróżniczek, puchacz sokół wędrowny i włochatka.
Formą ochrony przyrody jest Tatrzański Park Narodowy (światowy rezerwat biosfery).
Największe zagrożenia dla ptasiej ostoi w Tatrach stanowi silna presja turystyczna, powodująca niepokojenie zwierząt. Negatywny wpływ ma także rozwój infrastruktury narciarskiej w rejonie Kasprowego Wierchu i niszczenie naturalnych warunków mikroklimatycznych.
Fot. 2. Tatry - Morskie Oko, sierpień 2000r. (fot. G. Leśniewski)
Ostoja Beskid Niski rozciąga się na powierzchni 151966.6 ha, na długości 100 km od doliny Osławy i Osławicy na wschodzie po dolinę Kamienicy i Kotlinę Sądecką na zachodzie. Ostoje porastają lasy o wysokim stopniu naturalności. Na obszarze ostoi występuje ok. 37 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej (18 gatunków zagrożonych).
Obszar ten charakteryzuje się największą liczebnością orlika krzykliwego i puszczyka uralskiego. Jest jedną z najważniejszych ostoi orła przedniego, bociana czarnego, dzięcioła zielono-siwego, białogrzbietego, białoszyjego i trójpalczastego oraz muchołówki małej. Stwierdzono tu też znaczną liczebność derkacza.
Na tym terenie występują parki narodowe (Magurski, Jaśliski), rezerwaty przyrody (Cisy w Nowej Wsi, Igiełki, Kornuty, Modrzyna, Przełom Jesiołki, Tysiąclecia na Cegrowej Górze, Wadernik, Źródliska Jesiołki), a także obszary chronionego krajobrazu (Południowo-małopolski i Beskidu Niskiego). Zagrożeniem są wyręby drzewostanów, polowania, kłusownictwo, zalesianie terenów otwartych i zanieczyszczenia powietrza.
Ogólne cele projektu "Ochrona zagrożonych gatunków ptaków w Karpatach Zachodnich" to polepszanie obecnego stanu ochrony przyrody, edukacja ekologiczna (Fundacja Wspierania Incjatyw Ekologicznych organizuje liczne wykłady, szkolenia, wycieczki i obozy) wyszukiwanie lokalizacji wybranych gatunków ptaków, zapewnienie im ochrony i spokoju w obszarze lęgowym, zabezpieczanie gniazd przed rozpadem, opuszczeniem, budowa nowych gniazd i nowych stanowisk lęgowych (sztuczne gniazda, budki, nory lęgowe i wyspy), zwiększanie liczby przeszkolonych wolontariuszy i liczby osób włączonych w program ochrony.
Ważnym założeniem projektu jest informowanie o sposobach zrównoważonego użytkowania obszarów Natura 2000, możliwościach uzyskania rekompensat dla właścicieli gruntów oraz sposobach ograniczenia negatywnego wpływu rozwoju infrastruktury na obszary i gatunki w obrębie sieci Natura 2000.
Największy wpływ na ptasie ostoje ma niszczenie siedlisk na wyżej wymienionych terenach terenach, inwestycje i działania, które mogą na nie potencjalnie oddziaływać, a także niekompletności i błędy w dokumentach dotyczących oddziaływania inwestycji na obszar ostoi ptaków. Dużym zagrożeniem jest także niedostateczna ilość miejsc lęgowych.
Fot.3.Natura 2000 na obszarze Karpat Zachodnich
Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych
Źródła: Cichocki W. , 2002. Bory Orawsko-Nowatorskie Przewodnik Edukacyjny. S.K. Kraków Babiuch A., Karpaty Zachodnie. Położenie i budowa geologiczna
Jujka-Radziewicz. i Okołów. E., 2012. Co kryje natura? Przewodnik po wybranych obszarach Natura 2000. OTOP. Marki